Na jaren van stilstand is kernenergie terug als een van de opvallendste winnaars op de beurs. De VanEck Uranium and Nuclear ETF verdubbelde in korte tijd in waarde, aangejaagd door de run op uranium en de belofte dat kernenergie een steeds groter deel gaat uitmaken van de energiemix. Waar beleggers de sector ooit risicovol en politiek beladen vonden, lijkt kernenergie nu een bron van energiezekerheid én klimaatwinst.

Toch is er een keerzijde: de bouw van nieuwe centrales en mijnen duurt vaak vele jaren. Bij veel bedrijven zal dus nog lang duren voordat de beloftes zich vertalen naar concrete winsten. Drie vragen en antwoorden over de kansen en valkuilen van het beleggen in de nucleaire sector.

Na jaren van dood geld schieten nucleaire aandelen omhoog

Bron: Bloomberg. Het cumulatieve rendement van de VanEck Uranium and Nuclear ETF – inclusief herbelegde dividenden – uitgedrukt in euro’s.  

1. Waarom zijn nucleaire aandelen in trek?
Kernenergie maakt een opmerkelijke comeback en dat is op de beurs niet onopgemerkt gebleven. Waar de sector ruim tien jaar geleden nog werd afgeschreven na de ramp bij het Japanse Fukushima, zijn nucleaire aandelen uit met name Canada en de VS de afgelopen twee jaar weer sterk in trek. Daar zijn meerdere oorzaken voor.

Allereerst geopolitiek. Uranium, de brandstof voor kerncentrales, komt grotendeels uit Kazachstan en Rusland. Met de oorlog in Oekraïne zoeken Westerse landen naar alternatieve leveranciers in bevriende landen, zoals Canada en Australië. Zo haalt de VS nog steeds ongeveer een derde van de nucleaire grondstoffen uit Rusland. Daar komt snel verandering in: vanaf 2028 geldt een volledig importverbod. 

Daarnaast groeit de vraag naar betrouwbare en CO₂-vrije stroom. Vooral de explosieve groei van datacenters voor kunstmatige intelligentie drijft het elektriciteitsverbruik op. In tegenstelling tot zon en wind kan kernenergie continu leveren, wat het aantrekkelijk maakt als basisvoorziening. Grote technologiebedrijven kiezen kernenergie als route naar groei én klimaatdoelen. Bedrijven als Amazon en Meta hebben al contracten afgesloten met nutsbedrijven voor de levering van kernenergie, waarbij in sommige gevallen zelfs oude reactoren opnieuw worden opgestart.  

Wereldwijde draai
Ook is de politiek gedraaid, met een opvallende eensgezindheid. Op klimaatconferentie COP28 in 2023 besloten 31 landen, waaronder Frankrijk, Groot-Brittannië en Nederland, om de wereldwijde nucleaire capaciteit tegen 2050 te verdrievoudigen. China bouwt intussen zes nieuwe kernreactoren per jaar en verwacht in 2030 meer dan negentig centrales operationeel te hebben. 

En de VS blijft niet achter. President Trump heeft eerder dit jaar via een executive order afgekondigd dat de kerncapaciteit in Amerika tegen 2050 moet verviervoudigen. Deze groei moet met name komen uit het versoepelen van vergunningsprocedures voor de bouw van kerncentrales.

Reality check
Toch is er een realiteitscheck nodig. Nieuwe kerncentrales kosten miljarden. De bouw duurt vaak tien jaar of langer en projecten lopen geregeld uit. Extra capaciteit helpt dus pas na 2030 substantieel. De huidige koersstijgingen leunen daardoor vooral op verwachtingen, niet op snel stijgende productie.

2. Welke beursfondsen verdienen geld met kernenergie?
De nucleaire sector kent een brede waardeketen: van mijnbouw tot exploitatie en innovatie. Grofweg zijn er drie categorieën.

Upstream (mijnbouw en brandstof)
Alles begint in de mijnen. Uraniumerts, het ruwe materiaal voor kernbrandstof, wordt uit de grond gehaald en gezuiverd tot zogenoemde yellowcake, een geconcentreerde poedervorm.  

In dit segment domineren Kazatomprom uit Kazachstan en het Canadese Cameco, de twee grootste producenten ter wereld. Cameco, met een beurswaarde van zo’n 30 miljard euro, profiteert volop van de stijgende vraag en hogere uraniumprijzen. In de eerste helft van dit jaar groeide de omzet van de Canadezen met bijna 50 procent tot circa 1 miljard euro.

Naast deze gevestigde namen zijn er tal van beursgenoteerde mijnbedrijven die nog in de ontwikkelingsfase zitten. Zij genereren nauwelijks omzet, maar hun potentiële opbrengsten zorgen nu al voor miljardenwaarderingen op de beurs. Een voorbeeld is NexGen Energy, dat werkt aan het Rook I-project in de Canadese provincie Saskatchewan. Deze mijn moet rond 2030 operationeel worden en zou volgens schattingen NexGen Energy zelf een waarde van ongeveer 4 miljard euro kunnen opleveren (contante waarde verwachte kasstromen), bijna gelijk aan de huidige beurswaarde van het bedrijf. 

In de VS is Energy Fuels een van de grotere opkomende mijnbedrijven. Het concern bezit met de White Mesa Mill in Utah de enige operationele uraniumfabriek van het land, waar nu nog slechts kleine volumes worden verwerkt. Ook werkt Energy Fuels aan het opstarten van meerdere mijnen in Arizona, Colorado en Wyoming. Al wordt een substantiële productie ook hier pas richting het einde van dit decennium verwacht.

Midstream (nutsbedrijven en reactorbouwers)
Verderop in de keten bevinden zich de bedrijven die uranium verwerken tot brandstofstaven en reactoren bouwen en exploiteren. De verwerking van yellowcake tot verrijkt uranium, dat uiteindelijk wordt gebruikt om brandstofstaven te maken, ligt grotendeels in handen van gespecialiseerde, vaak niet-beursgenoteerde bedrijven. 

Bij de bouw en het onderhoud van reactoren spelen grote industriële namen een rol. Denk aan het Duitse Siemens Energy en Japanse Mitsubishi Heavy Industries, die verschillende reactoronderdelen produceren. Of ingenieursbedrijf AtkinsRéalis dat werkt aan het ontwerp van kernreactoren.

Aan de operationele kant is Constellation Energy een zwaargewicht. Het Amerikaanse nutsbedrijf bezit ongeveer een vijfde van de kernenergiecapaciteit in de Verenigde Staten en wist de beurskoers flink op te stuwen met nieuwe contracten om stroom te leveren aan datacenters van Meta en Microsoft. 

Anders dan in de mijnbouw waar afhankelijk van grondstofprijzen de winsten alle kanten op schieten, gaat het hier veelal om grote, gevestigde concerns met stabiele omzetstromen.

Innovators (nieuwe technologie)
Aan het eind van de waardeketen bevindt zich een innovatieve groep ondernemingen die inzet op nieuwe technologie, zoals de Small Modular Reactors (smr’s). In plaats van een mega-centrale krijg je een “doos-op-het-terrein”: een compacte reactor die je bij een datacentrum zet en snel in gebruik neemt.

Bedrijven als Oklo en NuScale werken aan dit concept, waarbij vooral het in Californië gevestigde Oklo de afgelopen tijd de aandacht trok. De beurskoers van het bedrijf is in een jaar tijd vertienvoudigd, mede door de betrokkenheid van OpenAI-oprichter Sam Altman, die tot dit voorjaar een bestuursfunctie bekleedde. Altman trad in mei van dit jaar terug om Oklo meer ruimte te geven verder samen te werken met verschillende technologiebedrijven, zonder dat er sprake kan zijn van mogelijke belangenverstrengeling. Zeker is dat “zijn” OpenAI, vooral bekend van de populaire chatbot chatgpt, de komende jaren enorm veel stroom nodig gaat hebben. 

Ook hier een kanttekening. De brede uitrol van smr’s kan nog jaren duren en Oklo heeft nog geen enkele omzet gerealiseerd. Toch heeft het bedrijf al een marktkapitalisatie van circa 15 miljard euro.

3. Welke etf’s zijn te koop?
Europese beleggers hebben de keuze uit drie etf’s met een focus op nucleaire energie en uraniummijnen. Maar achter dezelfde vlag zit een andere mix, en dus een andere portefeuille.

De kerncijfers op een rij 

Bron: uitgevende instellingen. Fondsgrootte in miljoenen euro’s.

Gemengde samenstelling
Het fonds uitgegeven door VanEck is met een belegd vermogen van meer dan 1 miljard euro veruit het grootst. VanEck kiest voor een afgewogen spreiding tussen de upstream- midstream- en innovatiebedrijven. De grootste weging wordt gegeven aan namen als uraniumproducent Cameco, exploratiebedrijven Uranium Energy en Nexgen Energy en smr-ontwikkelaar Oklo. Deze vier bedrijven vertegenwoordigen samen bijna 40 procent van de portefeuille.

Mijnbedrijven in ontwikkelingsfase
Beleggers die kiezen voor de etf van WisdomTree hebben de grootste blootstelling aan uraniummijnbedrijven (60 procent weging). Door de grote afhankelijkheid van opkomende mijnbedrijven belegt het fonds voor een groot deel in ondernemingen die verlieslatend zijn of nauwelijks winst maken. 

Dat is terug te zien in de cijfers. Een gemiddeld bedrijf in de WisdomTree-etf kwam vorig jaar uit op een omzet van minder dan 4 miljard euro, tegenover bijna 23 miljard euro bij de tracker van iShares. 

Het fonds van WisdomTree was de afgelopen maanden de sterkste stijger op de beurs. Maar het kan zomaar ook de hardste klappen krijgen als de nucleaire sector met tegenslagen te maken krijgt.

Midstream focus
De uranium-etf van iShares is slechts een paar maanden op de markt en heeft daarom een beperkte fondsomvang van 5 miljoen euro. Wel pakt iShares het anders aan de concurrentie. Er is een veel grotere focus op de midstream-bedrijven (75 procent weging). Het gaat niet alleen om nutsbedrijven als Constellation Energy, Duke Energy en het Japanse Kansai Energy. Ook is een grote weging in ondernemingen die zich bezighouden met de bouw van kerncentrales of het leveren van onderdelen. Denk aan Siemens Energy, Emerson Electric en Mitsubishi Heavy Industries. Daarom bevat dit fonds in vergelijking met de andere nucleaire etf’s bedrijven die al een stuk winstgevender zijn.

WisdomTree zet in op nog verlieslatende uraniummijnen, iShares belegt in winstgevende nutsbedrijven

Bron: Bloomberg met bewerkingen VEB. Bedragen in miljoenen euro’s. Gemiddelde omzet, ebitda en nettowinst per bedrijf uit de desbetreffende etf’s aangepast naar weging van in de etf.